خودشیفتگی معمول؛ خودشیفتگی معکوس

خودشیفتگی در یک عبارت یعنی خودمرکزپنداری!
گویی عالم و آدم بصورت zoom in به فرد خودشیفته مینگرند.

این خودمرکزپنداری به دو صورت نمایان میشود!
در خودشیفتگیِ معمول با فردی مواجه هستیم که از همه‌چیز و همه‌کس طلبکار است.
نیازها و خواسته‌های خودش در اولویت است. تصور میکند هیچ نقص، عیب و ایرادی ندارد.
مدام سرویس میگیرد بدون اینکه چیزی پس بدهد.
او خود را یک استثناء در میان توده میداند.
هماره و همواره باید بهترین‌ها برای او فراهم بشود. همه چیز باید طبق میل او پیش برود.
در تصور – تصویری که از خویش دارد او آدم خاصِ دوران است!
خوبی، خوشی و خوشبختی فقط شایسته اوست و اوست که لیاقت همه لذت‌ها را دارد و بس.
در هر جمعی اوست که لایق بزرگداشت، تعظیم و تکریم است.
خودشیفته قهرمانِ ” یا ” است! یا باید نیازهای من برطرف بشود یا دیگران. یا همه من را ستایش میکنند یا هیچ کس من را دوست ندارد. او نمیتواند میان هم این و هم آن جمع کند، پس به یا این یا آن پناه میبرد.

اما در خودشیفتگی معکوس؛ داستان جور دیگری رقم میخورد.
فرد خود را مرکز همه چیز میداند اما چیزهای دردآور، رنج‌آور و تلخ و سخت!
تصور میکند عالم و آدم دست به یکی کردند تا او را بدبخت کنند.
او مرکز همه بیچارگی‌ها، سیاه‌بختی‌ها و بدبختی‌ها است.
لیاقت هیچ‌چیزِ خوب و خوشی را ندارد. کنار دریا هم میرود باید آفتابه به همراه داشته باشد.
ناف او را با بدشانسی بریده‌اند.
در هر جمعی اوست که لایقِ تحقیر، سرزنش و توهین است.
اگر عالم و آدم همگی در حال تجاوز به او باشند او همچنان خویشتن‌دار است!
هر آنچه از عیب و ایراد و نقص میشناسیم، او یکجا و به تنهایی دارد.
دگران زشترویِ یک عضو و تو سر تا پا زشت
آنچه بَدان همه دارند تو تنها داری

صادق هدایت در وصف چنین فردی میگوید:
روزها را یکی پس از دیگری با سلام و صلوات به خاک می‌سپریم و از گذشتنِ آن هم افسوس نداریم.
همه چیز این مملکت مال آدم‌های بخصوصی است؛ کیف، لذت، گردش و همه چیز …
نصیبِ ما این میان گند و کثافت و مسئولیت شد.

خودشیفته معکوس همیشه نفر اول است البته نفر اول از آخر صف!
نفر اول در ناتوانی و ناکامی، سلطان غم.
در ظاهر خویش را طرد شده زندگی و عالم و آدم میداند اما نمیداند که در اعماق روانش نوعی خودشیدایی و خودخواهی دارد.
چرا زندگی و هستی و خدا و … باید تو را طرد کنند!؟ چرا باید تو را نادیده بگیرند؟
چرا تو!؟ چون من مرکز هستم!
مکانیزم دفاعیِ او کنار کشیدن است و با همین مکانیزم، توجهات را جلب و جذب میکند.

وقتی حرف از موفقیت، پیشرفت و رشد است، کنار میرود و خود را مصداق این مفاهیم نمیداند اما تا حرفی از شکست، پسرفت و واماندگی و وادادگی میشود ناگهان وارد گود میشود و شروع به رقص میکند!
او خود را یک استثناء میداند. در بدبختی‌ها و بدشانسی‎ها، زنبیل او همواره صف اول و اول صف است.
دوربین‌های فلاکت، تیره‌روزی و شوربختی بر روی او zoom in کرده‌اند.
آری؛ او هم خودشیفته است از نوعِ معکوس.

“دکتر منوچهر خادمی”