تقدیر یا سرنوشت
ما غالبا تقدیر و سرنوشت را جای یکدیگر قرار میدهیم و باهم اشتباه میگیریم.
تقدیر، زندگی است که از قبل برای ما مقدر شده است.
سرنوشت، زندگی است که از ما خواسته شده آن را رقم بزنیم.
کسانی که تصور میکنند همه اجزاء زندگی از قبل تعیین شده است و آنها صرفا یک عروسک خیمه شب بازی هستند که نخ وجودشان در دست دیگری است و او دارد آنها را بازی میدهد؛ در دام جبرگرایی افتادند و تقدیرگرای افراطی هستند.
کسانی که تصور میکنند همه اجزاء زندگی در دستشان است، همه چیز را میدانند و سرنوشت زندگی را فقط خودشان رقم میزنند؛ دچار غرور و تکبر شده اند و در دام اختیارگرایی افراطی افتادند و سرنوشت گرای افراطی هستند.
تنبلی و راحت طلبی، ترس ها و تردیدها، واپس گرایی و عدم مسئولیت پذیری، باعث میشوند به سمت تقدیرگراییِ محض پیش برویم و معتقد باشیم که دیگری (خدا و هر چیز خداگونه مثل فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد، خانواده، تحریم و جنگ) همه زندگی ما را از قبل برنامه ریزی کرده و ما چاره ای جز تن دادن به تقدیری که او برای ما رقم زده است نداریم.
بقول مولانا:
در کفِ شیرِ نرِ خونخواره ای
غیرِ تسلیم و رضا، کو چاره ای
غرور و خودبینی، خودمرکزپنداری، ساده اندیشی، میل به کنترل گری، ترس از ابهام و عدم قطعیت باعث میشوند تصور کنیم این خودمان و تنها خودمان هستیم که همه زندگی را در کف دست داریم و هرطور بخواهیم میتوانیم آنرا پیش ببریم.
ژان پل سارتر (فیلسوفِ اگزیستانسیالیست فرانسوی) گفته بود:
اگر یک فلجِ مادرزاد نتواند قهرمان مسابقه دو و میدانی شود، فقط خودش مقصر است.
واقعیت این است که زندگی ما آدمیان در میانه تقدیر و سرنوشت رقم میخورد و پیش میرود.
اینکه دقیقا کجای زندگی تقدیر است و کجای آن سرنوشت، خیلی واضح و روشن نیست. گویی این عدم وضوح، خودش نوعی تقدیر است!
اما مهم این است که با خودمان صادق باشیم و در هر شرایطی که هستیم، سهم خودمان را هر چند اندک ایفا کنیم و مابقی را به دست تقدیر بسپاریم نه اینکه همه سهم را برایِ تقدیر بگذاریم و خودمان را کاهی به دست باد بدانیم یا برعکس، همه مسئولیت را متوجه خودمان کنیم و زیر فشار آن له شویم.
هر چه سفر زندگی را پیش میروم بیشتر به این درک میرسم که زندگی چیزی در میانه ها است و هرگونه افراط و تفریط (مثلِ تقدیرگرایی محض و سرنوشت گرایی محض) موجب نابودی آن میشود.
“دکتر منوچهر خادمی“
اگر تمایل داشتید مطالب مرتبط زیر را هم مطالعه کنید:
اگر ایمیل خودتان را در خانه معنا ثبت کنید ما شما را از مقالات، صوت و ویدئوهای جدید آموزشی خانه معنا باخبر میکنیم.
فقط کافی است ایمیل خودتان را در فرم زیر وارد کنید، ما ایمیل بی محتوا و مزاحم ارسال نمیکنیم:
